Hoogleraar psychologie Roos Vonk:
Van ‘sloerie’ tot stuudje

Pas in de loop van havo-4 raakte Roos Vonk gemotiveerd voor het onderwijs. Ze blikt terug op haar middelbare schooltijd met een leerkracht van toen.

Zwarte nagellak, grote Pepper-oorbellen en haar bloesjes ‘een eindje open’. Roos stroomde van gymnasium1 af naar atheneum2 en daarna naar havo3 waar ze bleef zitten. “Ik was meer met jongens bezig dan met school”, bekent ze. “Het stelde niks voor, want ik durfde niks, maar iedereen dacht dat ik alles al gedaan had. Ik werd door sommigen gezien als de sloerie van de school, terwijl ik nog maagd was.”

Om die reden leek het de conrector van het christelijke Marnix College in Ede beter dat ze naar een andere school zou gaan. Het dichtstbijzijnde Streeklyceum weigerde haar. “Wij zijn geen opvoedgesticht voor uw ontspoorde dochter, zeiden ze tegen mijn vader.”

Dus ging ze naar het Wagenings Lyceum – 10 kilometer verderop. Deze ‘linkse’ school experimenteerde met projectonderwijs en had de naam vernieuwend te zijn. Op een gloednieuwe bruine meisjes-Puch tufte ze er in december 1976 voor het eerst naar toe.

“Jij vond het belachelijk dat ik met de brommer naar school kwam”, zegt ze tegen docent aardrijkskunde Willem Dragt. “Het was een school waar we in de klas rookten en praatten over het boek van Anja Meulenbelt. Als de shag op was, liepen tijdens de les de school uit om nieuwe te halen. Dat mócht gewoon. In de soos – een rookhol met harde muziek van Pink Floyd en Supertramp – ging ik in die tijd hasj roken. Het was een veel leukere school dan het Marnix!”

“Weet jij hoe onze leerlingen het Marnix noemden?”, reageert Willem. “Nee?”, zegt Roos. “Het Magniks!” Ze schateren van het lachen.

Nog steeds is het verschil tussen Ede en Wageningen groot, vertelt Willem. “Wageningen is het Amsterdam van de Veluwe, terwijl in Ede de koopzondag nog steeds onderwerp van gesprek is.” Het Wagenings Lyceum paste bij Willem. “Ik wilde kinderen dingen leren, maar ik vond het ook belangrijk dat ze verrassende en gekke dingen konden doen. ‘Meneer, ik heb een lachmeditatie gezien in Amsterdam. Kunnen wij dat hier ook doen?’ Natuurlijk!”

Roos: “Die vrijheid paste bij mij. Eerst deed ik waar ik zin in had, maar in de loop van havo4 raakte ik gemotiveerd werd ik een brave leerling met hoge cijfers.”

Willem: “Jij kwam tot bloei op onze school.”

Hij trekt zijn oude lerarenagenda tevoorschijn en bekijkt de handgeschreven cijferlijsten voor aardrijkskunde. “Een 4,9, een 6,5 en nou komt het…. een 9,5 voor het mondeling examen. Dat is ongehoord! Kijk maar, ik gaf alleen maar zessen en zevens.” Ze scoorde de 9,5 voor de mondelinge toelichting van haar werkstuk over demografische ontwikkelingen in West-Europa in de negentiende eeuw.

Roos: “Aardrijkskunde was niet zo mijn vak, maar bij demografie ging ik nadenken over de achtergrond van de ontwikkelingen. In een bepaalde periode kregen mensen bijvoorbeeld minder kinderen, omdat ze minder trouwden. Maar ik wilde weten: wat gebeurde er in die hoofden dat ze minder trouwden? Ik was toen al een beetje psycholoog.”

Willem: “‘Jij moet de wetenschap in’, zei ik, ‘omdat je het naadje van de kous wilt weten.”

Na het havo-examen mocht Roos in één keer door naar vwo6. “Dat is héél bijzonder”, zegt Willem. “Dat gebeurt bijna nooit.”

Foto: Fred van Diem

——-

Roos Vonk (1960) is hoogleraar sociale psychologie, wetenschappelijk onderzoeker en auteur. en onderwijst studenten over de eerste indruk, het zelfbeeld, emoties en macht. In 1980 deed ze vwo-examen op het Wagenings Lyceum waar Willem Dragt (1948) haar aardrijkskundedocent was.

In de rubriek Flashback blikt een prominente Nederlander terug op diens schooltijd met een (favoriete) leerkracht van toen.