Wie belooft met een vitaminepil of supplement van het coronavirus te kunnen genezen, krijgt het aan de stok met de autoriteiten. Terecht, want zo simpel is het niet. Gezondheid vraagt om een investering in goede leefstijlgewoonten, waarbij kruiden en natuurgeneeskundige supplementen een positief verschil kunnen maken.
‘Bestaan er supplementen die helpen tegen het coronavirus?’ Omdat die vraag breed leeft, doen op sociale media verhalen de ronde over pillen en supplementen die onontbeerlijk zijn voor een goede weerstand, zoals vitamine C en D. Bij veel drogisterijen zijn de schappen waar deze vitaminen meestal in overvloed aanwezig zijn leeg. Websites van sommige supplementenbedrijven melden dat levering langer kan duren, vanwege de overweldigende belangstelling.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vindt deze reclames voor vitaminen en mineralen ‘ernstig misleidend’. ‘Er zijn geen voedingssupplementen die helpen tegen het coronavirus’, aldus een officiële publiekswaarschuwing eind maart. Verkopers die dit soort claims doen, worden stevig aangepakt met exorbitant hoge boetes. Zelfs tot 150.000 euro.
Kwetsbaarder
Wondermiddelen bestaan niet. Wel lijkt duidelijk te worden dat mensen die gezond zijn meer kans hebben op een mild beloop als ze een infectie oplopen. Mensen met chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, een te hoge bloeddruk en obesitas hebben in het algemeen een verhoogde kans op complicaties na een ernstige virusinfectie.
Ook mensen die ondervoed zijn of een tekort hebben aan bepaalde voedingsstoffen zijn kwetsbaarder bij een ernstige virusinfectie, zeggen deskundigen. En mensen die te weinig bewegen of last hebben van chronische stress of slaaptekort zijn dat relatief ook. ‘Overleven begint bij gezonder eten en leven’, luidt de conclusie van hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell en universitair docent kinderobesitas Jutka Halberstadt in een gezamenlijke column.
Van de patiënten op de intensive care heeft circa 80 procent (ernstig) overgewicht, aldus data van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC). Overgewicht relateert aan de infectie, doordat vetcellen bioactieve stoffen produceren die ontstekingen bevorderen. ‘Bij overmatige vetopslag kan dat leiden tot chronische laaggradige ontstekingen in het lichaam en daarmee tot een minder goed werkend immuunsysteem’, aldus de deskundigen.
Leefstijl
Snelle oplossingen voor beterschap bestaan niet. Het enige dat loont is een langdurige investering in gezonde leefstijlgewoonten: een volwaardig dieet, voldoende beweging en slaap en zo min mogelijk belastende stress.
Zo’n gezonde leefstijl bevordert je gezondheid en versterkt je weerstand. Daar kan je het best pro-actief mee bezig zijn, zegt natuurgeneeskundige Rineke Dijkinga uit Sellingen. In haar boeken en nieuwsbrieven legt zij met plezier uit hoe ons lichaam voedingsstoffen gebruikt om te overleven. Ons lichaam doet van nature automatisch aan een soort ‘triage’, zegt zij. Sommige voedingsstoffen, zoals zink, omega-3 vetzuren, magnesium of B-vitamines worden door bijna bij alle vitale processen in je lichaam gebruikt. Als er niet genoeg voorradig is, krijgen de processen die met overleving te maken hebben voorrang. Minder urgente systemen, zoals het opruimen van afvalstoffen, komen dan op de tweede plaats. Het is dus belangrijk om voldoende van alles voorradig te hebben door ‘écht voedsel’ mét voedings- en beschermende stoffen te eten, benadrukt zij. Eet je dus rijk aan diverse, onbewerkte en vitale voedingsstoffen, is de boodschap: “Véél meer groente, fruit en kruiden. Liefst biologisch en duurzaam verbouwd.”
Vlier, brandnetels en paardenbloem
Kruidendeskundige Marry Foelkel is het roerend met Dijkinga eens. Dat een infectie er bij velen hard inhakt, komt doordat onze weerstand niet op orde is.
Denk bij een volwaardig dieet ook aan wilde kruiden. Planten met een antivirale werking ‘brullen nu de grond uit’, aldus Foelkel. Neem dus vooral een mandje mee als je een wandeling gaat maken. Pluk bijvoorbeeld de blaadjes van de vlier of de vlierbloesem. En vergeet straks de bessen niet. In vlierbes zit een stof die ervoor zorgt dat een virus minder makkelijk aan de celwand kan hechten. “De jonge blaadjes van de boom en de bloesem kan je in de theepot doen”, aldus Foelkel.
Ook brandnetels kunnen in de thee. Vooral de toppen. Uiteraard met handschoenen aan plukken. “In het lichaam reinigt brandnetel het bloed door afvalstoffen te binden, tekorten aan te vullen en de doorbloeding te verbeteren.” Een andere plant die voor iedereen toegankelijk is, is de paardenbloem. Dat deze plant tegen virussen werkt, zie je bijvoorbeeld aan wratten. “Wrijf wat melksap op de wrat en dan zeg je na een paar dagen: waar zat die wrat ook alweer? Het virus legt het af tegen de paardenbloem.”
Fytotherapie
Ook plantaardige geneesmiddelen kunnen een bijdrage leveren, denkt Tedje van Asseldonk, voormalig hoofdredacteur van Fytotherapie, vakblad over de werking en werkzaamheid van natuurproducten. “Maar het zijn geen tovermiddelen die een virus onschadelijk maken”, benadrukt ze.
“Net als de anderen benadrukt ze dat de gezonde leefstijl voorop staat: plantaardige biologische voeding, want daarin zitten de meeste antioxidanten en secundaire plantenstoffen.” In supplementen zitten geïsoleerde stofjes. “Dan zeggen we: ‘Dat is het stofje dat het meest geneest.’ Maar de plant als geheel heeft ons veel meer te bieden.”
Eet met het seizoen mee, vervolgt ze. Witlof, venkel, ui, knoflook, bieslook, spruitjes en andere koolsoorten. Eet ontstekingsremmend: mijd suiker en geraffineerde producten. “Vul je menu aan met gevarieerde kruidentheeën met anijs en zoethout.”
Naast de al genoemde brandnetels en paardenbloemblad – “die kan je goed in je eten verwerken” – noemt zij nog toorts, kaasjeskruid, hysop, salie, munt en weegbree. “Dit zijn allemaal geen genezende, maar wel verzachtende middelen die toch net het kleine verschil kunnen maken wat iemand nodig heeft.”
In de Chinese traditionele geneeskunde bestaat inmiddels een richtlijn voor de inzet van fytotherapeutische middelen. “Het valt me op dat veel van de gebruikte kruiden gericht zijn op kalmering van het immuunsysteem.” Maar er is nog veel onduidelijkheid, aldus Van Asseldonk. “Het is niet bekend of de kruiden die bij het griep- of herpesvirus positief werken ook nut hebben bij een corona-infectie. Wel is bekend dat veel kruiden immunomodulerend zijn. Dat wil zeggen: ze maken het immuunsysteem robuuster, waardoor het niet doorschiet in overreactie.”
Bronnen:
‘Overleven begint bij gezonder eten en leven’ – Jaap Seidell, Jutka Halberstadt (column Parool, 29 maart 2020)
‘Covid-19 toont ook het nut van een gezonde levensstijl’ – Remko Kuipers, Marrijn van Winkelhof (NRC 27 maart 2020)
Nieuwsbrief 28 maart 2020 Rineke Dijkinga ‘Chronisch gezonder eten in tijden van stress en crisis’
Beeld: http://oncyclopedia.org/wiki/Kwakzalf
Thuisapotheek
Tijmsiroop – Helpt bij het ophoesten
Toorts-siroop – Helpt de hoest te kalmeren
IJslands mos (in de vorm van zuigtabletten) of weegbree – Ondersteunt de slijmvliezen
Zalf met eucalyptus – Verzachtend voor de luchtwegen
Kamille-, linde- en vlierbloesem – In de thee of in een stoombad
Groene en zwarte thee – Antiviraal en onstekingsremmend
Dit artikel is gepubliceerd in Uitzicht, het blad van de Moermanvereniging.